Co to jest podatek od spadku?

Obciążenie podatkiem od spadków, jego wysokość oraz prawo do ewentualnych ulg i zwolnień uzależnione jest przede wszystkim od stopnia bliskości (pokrewieństwa lub powinowactwa) pomiędzy spadkobiercą i spadkodawcą. Dla zasad opodatkowania istotne jest również ustalenie, co jest przedmiotem spadku.

Prowadzone przez kancelarię podatkową działania pozwalają na zoptymalizowanie obciążeń podatkowych w tym zakresie, w szczególności doradca podatkowy  wskazuje możliwości skorzystania z ulg i zwolnień podatkowych pozwalających na zmniejszenie, bądź uniknięcie zapłaty podatku oraz podpowiada w jaki sposób spełnić liczne sformalizowane wymogi, które warunkują korzystne rozliczenie.

Dla wysokości opodatkowania i konieczności rozliczenia się z urzędem skarbowym znaczenie mają więzy rodzinne pomiędzy spadkodawcą a spadkobiercą (tzw. grupa podatkowa), przedmiot spadku (np. mieszkanie, samochód, pieniądze) oraz jego wartość. Ważne jest też czy w przeszłości otrzymałeś darowiznę od spadkodawcy, gdyż przy obliczaniu podatku, sumuje się wartość rynkową odziedziczonego majątku i wartość darowizn otrzymanych od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło nabycie spadku lub zapisu. 

Kwoty wolne od podatku od spadku

Od dnia 1 lipca 2023 r. podatkowi nie podlega otrzymanie spadku lub zapisów o czystej wartości nieprzekraczającej kwoty wolnej od podatku, która wynosi:

• 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
• 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
• 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeśli wartość spadku przekracza kwotę wolną od podatku musisz zawiadomić o tym urząd skarbowy składając odpowiedni formularz SD-Z2 albo SD-3. 

Grupy podatkowe w podatku od spadku

To czy podatek wystąpi, czy nie zależy m.in. od tego do jakiej grupy podatkowej zaliczany jest spadkobierca. Ustawa o podatku od spadków i darowizn wymienia 3 grupy podatkowe i zalicza:

• do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
• do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
• do grupy III – innych nabywców.

Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również przysposabiających.

Za zstępnych rozumie się także przysposobionych i ich zstępnych oraz osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

Za wstępnych rozumie się odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

Ile wynosi podatek od spadku w 2023?

Podatek obliczany jest od wartości spadku przekraczającej kwotę wolną od podatku. Dla spadków, w których obowiązek podatkowy powstał od 30 czerwca 2023 r. czyli dla spadków, których nabycie sąd lub notariusz potwierdził po 29 czerwca 2023 r., podatek wynosi od 3% do 20% w zależności od grupy podatkowej.

dla darowizny w I grupie podatkowej

• do kwoty 11 833 zł – podatek wynosi 3%;
• od kwoty 11 833 zł do 23 665 zł – podatek wynosi 355 zł i 5% nadwyżki ponad 11 833 zł;
• dla kwoty powyżej 23 665 zł – podatek wynosi 946,60 zł i 7% nadwyżki ponad 23 665 zł.

dla darowizny w II grupie podatkowej

• do kwoty 11 833 zł – podatek wynosi 7%;
• od kwoty 11 833 zł do 23 665 zł – podatek wynosi 828,40 zł i 9% nadwyżki ponad 11 833 zł;
• dla kwoty powyżej 23 665 zł – podatek wynosi 1 893,30 zł i 12% nadwyżki ponad 23 665 zł.

dla darowizny w III grupie podatkowej

• do kwoty 11 833 zł – podatek wynosi 12%;
• od kwoty 11 833 zł do 23 665 zł – podatek wynosi 1 420 zł i 16% nadwyżki ponad 11 833 zł;
• dla kwoty powyżej 23 665 zł – podatek wynosi 3 313,20 zł i 20% nadwyżki ponad 23 665 zł.

Skala podatkowa w podatku od spadków i darowizn dla spadków sprzed 30 czerwca 2023 r. była następująca:

Dla spadku w I grupie podatkowej

• do kwoty 11 128 zł – podatek wynosi 3%;
• od kwoty 11 128 zł do 22 256 zł – podatek wynosi 333,90 zł i 5% nadwyżki ponad 11 128 zł;
• dla kwoty powyżej 22 256 zł – podatek wynosi 890,30 zł i 7% nadwyżki ponad 22 256 zł.

Dla spadku w II grupie podatkowej

• do kwoty 11 128 zł – podatek wynosi 7%;
• od kwoty 11 128 zł do 22 256 zł – podatek wynosi 779 zł i 9% nadwyżki ponad 11 128 zł;
• dla kwoty powyżej 22 256 zł – podatek wynosi 1 780,60 zł i 12%  nadwyżki ponad 22 256 zł.

Dla spadku w III grupie podatkowej

• do kwoty 11 128 zł – podatek wynosi 12%;
• od kwoty 11 128 zł do 22 256 zł – podatek wynosi 1 335,40 zł i 16% nadwyżki ponad 11 128 zł;
• dla kwoty powyżej 22 256 zł – podatek wynosi 3 115,90 zł i 20% nadwyżki ponad 22 256 zł.

Zawiadomienie urzędu o nabyciu spadku

W przypadku, gdy otrzymałeś spadek, którego wartość przekracza kwotę wolną od podatku, podlegasz obowiązkowi podatkowemu. Jeśli spełniasz warunki do skorzystania ze zwolnienia dla najbliższej rodziny składasz do naczelnika urzędu skarbowego zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych SD-Z2.

SD-Z2 składasz w terminie 6 miesięcy od momentu, w którym powstał obowiązek podatkowy, czyli:

• w przypadku dziedziczenia – od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo w którym został zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia albo od dnia wydania europejskiego poświadczenia spadkowego,
• przy nabyciu w drodze zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub z polecenia testamentowego – od dnia ich wykonania, np. od dnia przeniesienia na Ciebie własności nieruchomości,
• przy nabyciu tytułem zachowku – od dnia zaspokojenia roszczenia lub jego części, np. od dnia wypłaty zachowku,
• przy nabyciu w drodze zapisu windykacyjnego – od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, postanowienia częściowego stwierdzającego nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego,
• przy nabyciu praw do wkładów oszczędnościowych – od dnia śmierci właściciela tego wkładu,
• przy nabyciu jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego na wypadek śmierci – od dnia śmierci uczestnika funduszu.

Jeśli nie możesz skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku albo nie złożysz SD-Z2 w terminie 6 miesięcy, masz obowiązek złożyć zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych SD-3.

Podatek od spadku po rodzicach, rodzeństwie i najbliższej rodzinie

Skorzystasz z całkowitego zwolnienia z podatku od spadków, jeśli dziedziczysz spadek po kimś z bliskiej rodziny (po żonie, mężu, córce, synie, wnuczce, wnuku, prawnuczce, prawnuku, matce, ojcu, babci, dziadku, prababci, pradziadkowi, pasierbicy, pasierbie, siostrze, bracie, macosze, ojczymie) i w terminie 6 miesięcy złożysz formularz podatkowy SD-Z2.